Tot voor kort was het vooral THC dat wetenschappelijk onderzocht werd op zijn werkzaamheid tegen misselijkheid en overgeven. Recent is er ook aandacht gekomen voor andere cannabinoïden. Er zijn aanwijzingen gevonden dat de cannabinoïden CBD, CBDA, THCA en CBDV een therapeutische werking hebben tegen misselijkheid en overgeven.

Medicinale Cannabis bij Gilles de la Tourette

Het syndroom van Gilles de la Tourette, kort gezegd Tourette, is een neuropsychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door onvrijwillige, herhalende beweging en vocale of andere hoorbare tics. Simpele motorische tics zijn bijvoorbeeld niet werkende of ongecontroleerde kaakbewegingen, knipperen met de ogen, trekken in het gezicht, ophalen van de schouders, schokken in de armen en het strekken van de nek. Complexere tics maken gebruik van meerdere spieren voor abnormale bewegingen.

Hoorbare tics

Klank-tics zijn hoorbaar en manifesteren zich als jouwen, schreeuwen, schrapen van de keel et cetera. Patiënten met vocale tics spreken inconsistent of onherkenbare woorden uit. In sommige gevallen zijn het ongepaste of sociaal onacceptabele (scheld-)woorden. De meeste Tourette-patiënten hebben minstens twee motorische tics en een klank of vocale tic die langer dan een jaar aanhoudt.

Oorzaak

Het Tourette syndroom komt vaak tussen het vijfde en zevende levensjaar opzetten en begint vaak met een motorische tic van het hoofd of in het nek-gebied. Tussen de acht en twaalfjarige leeftijd verergert de aandoening en nemen de frequentie en intensiviteit van de tics toe.

Sommige patiënten groeien over de aandoening heen in de latere adolescentie en worden uiteindelijk symptoomvrij. Anderen kunnen helaas zelfs wanneer ze volwassen zijn last houden van de ziekte. Zij hebben dan ook vaak medische hulp nodig. De precieze oorzaak van Tourette is onbekend. Maar experts denken dat erfelijkheid, ontwikkelings- en omgevingsfactoren allemaal invloed hebben op het ontwikkelen van de ziekte.

Vaak hebben patiënten met Tourette een nevendiagnose die schadelijker is dan de tics. Dat zijn in de meeste gevallen neuropsychiatrische aandoeningen of ontwikkelingsstoornissen. Patiënten hebben dan ook regelmatig obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) en ADHD naast het syndroom en de tics. Tot nu toe is er geen effectief medicijn tegen Tourette, maar zoals eerder aangegeven verbetert de situatie in veel gevallen mettertijd. 

CB1 receptoren

Als we naar diverse onderzoeken kijken, zien we al snel de rol van CB1-receptoren (onderdeel van het endocannabinoïden-systeem) bij Gilles de la Tourette. Verschillende onderzoeken laten hoge concentraties CB1-receptoren zien in de delen van het brein die geassocieerd worden met cognitief functioneren, waar deze tics vandaan komen.

Een mindere dichtheid van deze receptoren in delen van het brein die ademhaling en bloedsomloop reguleren, verklaart ook waarom THC (de stof die zich bindt aan CB1-receptoren) niet dodelijk is – zelfs niet in hogere doseringen.

Verschillende studies bewijzen een complexe relatie tussen het dopamine-systeem en CB1-receptoren in Tourette-patiënten. Toch is er maar één studie die het effect van een synthetische CB1-agonist op centrale CB1-receptoren onderzocht in zes Tourette-patiënten. Eerdere studies wezen uit dat de ontwikkeling van Tourette wordt veroorzaakt door een misvormd cannabinoïden receptor-gen, maar het blijkt dat de binding van agonisten op deze receptoren gewoon gemiddeld is. Een andere studie bewijst ook dat dit niet het geval is, en Tourette niet wordt veroorzaakt door een mutatie in het cannabinoïden receptor-gen.

In lijn met dat onderzoek bewijst deze studie een significante vermindering van Tourette-symptomen na het toedienen van THC. Het blijkt hieruit ook niet om een misvormd gen te gaan, maar waarschijnlijk om al bestaande, slecht werkende CB1-receptoren.

Cannabinoïden voor Tourette

Twee studies, uit 2003 en 2013 erkennen het gebruik van delta-9-tetrahydrocannabidol (THC) bij Gilles de la Tourette, indien andere medicijnen niet werken of negatieve bijwerkingen bij patiënten veroorzaken. En dat zijn niet de enige studies die de effectiviteit van THC bij ernstige, onbehandelbare Tourette bewijzen. Delta-9-THC kan vooral helpen bij de behandeling van extreme, toenemende tics en gerelateerde diagnosen door interne remmingen te verhogen en het vrijgeven van de juiste signaalstoffen (neurotransmitters).

Cannabinoïden, de werkzame stoffen in wiet, reguleren systemen en signaalstoffen in het brein – zoals glutamine – en kunnen daarmee de gedragssymptomen van Tourette helpen verminderen. Uit een ander onderzoek blijkt cannabis bij Tourette niet alleen effectief, maar op langere termijn ook veilig te zijn in hogere doseringen.